چگونه از نقاشی های سهراب به شعر او برسیم

15 نکته برای درک نقاشی های سهراب سپهری   *محمد رضا درانی نژاد*

1- گریز از داستان گویی

2- گریز از توصیف

3-به قالب کشیدن احساس و ادراک از جهان در بدیهه نگاری

4-به کار گرفتن خطها- لکه ها –رنگها-نه به عنوان تقلید از الگوهای واقعی و نه تجسم واقعیت بلکه پی ریختن واقعیتی تازه بر اساس مصالح نقاش مثل کاربردواژگان در شعر نیمایی

5- توجه به تند نگاری

6-حذف انسان به عنوان موجودی که در مرکز عالم است(یعنی گریز از انسان مداری)

این نه به معنی نکشیدن صور انسانی بلکه زدودن اندیشه های انسان مداری از اثر هنری است.انسان جزیی است از کل.به همین سبب انسان را در هستی اشیاء – اجسام و طبیعت و در بطن آن و آمیخته و در هم تنیده با آن احساس میکنی نه در بیرون و جدا از طبیعت و در برابر آن

7-حذف زمان ومکان با زبان رنگ و خط

8-نقاشی به عنوان یک کار فکری نه یک کار ِ دستی و نه صنعتگری

9-حذف و کاهش یعنی ایجاز در کار

10-گریز از شهری که ساخته ِ دست انسان است و غوطه خوردن در حجم و رنگ خط و حرکت و گیاه و اجرای آن در سطحی دوبعدی از کاغذ و بوم

11-توجه به اینکه هنر در هر دوره ای پاسخگوی نیاز – احساس و ادراک همان دوره است و ارتباطی با قبل از خود ندارد. هرگونه رابطه ای با گذشته یک پیوند زیست شناسانه است

12-پذیرش نقاش به عنوان یک خودنگاری فردی نه توصیف بیرون از ذهن و واقعیت با اتکای به عناصر طبیعت و زندگی

13-ثبت حرکت و زندگی جانوران – گیاهان – حیوانات- باد- آفتاب- بوو طعم خاک به عنوان یک اثر هنری نه ترجمانی از وضعیت صوری آنهادر خطوط و رنگ های نقش بسته بر کاغذ

14-عدم توجه به ژرف نمایی (پرسپکتیو)و کالبد شکافی (آناتومی)به شیوه گذشته غرب و کاربرد جدید آن در قرن بیستم

15-گریز از واقع گرایی – فراواقع  گرایی- گزاره گرایی- طبیعتگرایی- و جایگزین کردن بدیهه نگاری تجربی به جای همه این مکتب ها

منابع:

1-سهراب سپهری نقاش بدیهه نگار ( محسن نوکنده – انتشارت نشر نو)

2-تحقیقی از کامیار عابدی

3-کتاب آبی نوشته محمد رضا مسیحا

محمد رضا درانی نژاد